ਮੇਲਾ ਜਠੇਰੇ ਗੋਤ ਚਾਨੀਆਂ

ਚਾਨੀਆਂ (ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚਾਨੀ )ਧੰਨ ਧੰਨ ਬਾਬਾ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਮੇਲਾ ਜਠੇਰੇ ਗੋਤ ਚਾਨੀਆਂ ਦਾ ਜੋ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾ ਇਸ ਸਾਲ ਵੀ ਚੇਤ 14ਦੀ ਮੱਸਿਆ 10 ਅਪ੍ਰੈਲ  ਦਿਨ ਬੁਧਵਾਰ  ਨੂੰ  ਬੜੀ ਸ਼ਰਦਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ | ਇਸ ਬਾਰ 13ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪਾਠ ਰਖਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਸ ਦੇ ਭੋਗ  10 ਅਪ੍ਰੈਲ  ਦਿਨ ਬੁਧਵਾਰ  ਨੂੰ ਪਾਏ ਜਾਣ ਗੇ | ਰਾਗੀ ਢਾਡੀ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਲ ਕਰਨਗੇ |8ਤਾਰੀਕ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਚਾਨੀਆਂ ਤੋ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਸਰੂਪ ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਸਰ੍ਕ੍ਪੁਰ  ਵਿਖੇ ਲੈ ਜਾਏ ਜਾਣਗੇ | ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ 3 ਦਿਨ ਅਤੁਟ ਵਰਤੇਗਾ | ਸਾਰਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਰਦਾਰ ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਰਪੰਚ ,ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ,ਸਰਦਾਰ ਜਨਕ ਰਾਜ ਠੇਕੇਦਾਰ, ਸਰਦਾਰ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ ਸਰਦਾਰ  ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਵਿਚ ਹੋਵੇਗਾ ਸੰਗਤਾ ਹੁਮ ਹੁਮਾ ਕੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰਨੀ |

ਚਾਨੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿਧ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਮੰਦਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ।

  ਚਾਨੀਆਂ ਦੇ  ਪ੍ਰਸਿਧ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਮੰਦਰ  ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ।

                       ਚਾਨੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਮੰਦਰ ਪਿੰਡ ਚਾਨੀਆਂ ਤੋਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਬਾਹਰ  ਪਿੰਡ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲੋ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਬੰਸੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋ ਉਚਾ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਮੰਦਰ ਹੈ । ਮੰਦਰ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਕੋਈ ਢਾਈ ਏਕੜ ਦੇ ਲਗਭਗ ਹੈ ਜਿਹਦੇ ਵਿਚ ਮੰਦਰ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਅੰਬਾਂ ਦਾ ਬਾਗ, ਹੋਰ ਫਲਦਾਰ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟੀ ਫੁੱਲ ਬੂਟੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ ।

ਇਸਦੀ ਉਸਾਰੀ 1920 ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਲੁਧਿਆਣਾ, ਅੰਬਾਲਾ, ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਅਤੇ  ਪਿੰਡ ਚਾਨੀਆਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਚੋਂ ਧੰਮੂ ਪ੍ਰਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਾਦੀ ਰਾਮ ਵੱਲੋਂ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਸੀ । ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਪਿੰਡ ਚਾਨੀਆਂ ਦੇ ਹੀ ਚਾਨੀਆਂ ਗੋਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਭਾਈ ਨਰੈਣ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ । ਮੰਦਰ ਦਾ ਬੇਸ 20 ਫੁੱਟ ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ 20 ਫੁੱਟ ਚੌੜਾਈ ਦਾ ਰਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬੇਸ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦਸ ਫੁੱਟ ਦੇ ਘੇਰੇ ਦਾ ਵਰਾਂਡਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਸ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿਚ ਸੀਮਿੰਟ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਚੂਨੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਚੂਨਾ ਵੀ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵੱਲੋਂ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਤੋ ਹੀ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਮੰਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਹਾਲ ਵਿਚ ਜੋ ਕੋਈ 20 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਵਾਲਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ । ਹਾਲ ਤੋਂ ਉਪਰਲੀ ਚਿਨਾਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਕਾਰੀਗਰੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ।

        ਇਹ ਮੰਦਰ 100 ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਤੋਂ ਉਪਰ ਪੰਜ ਫੁੱਟ ਦੀ ਸੀਖ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਿੱਤਲ ਦੀਆਂ ਗਾਗਰਾਂ ਫਿਟ ਕਰਕੇ ਗੁੰਮਦ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਪਰ ਸੋਨੇ ਦੀ ਝਾਲ ਫੇਰੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਦੋ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਦ ਇਸ ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ  ਇਸ ਦੀ ਤਿਆਰੀ 1950-52 ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ।

  ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਮੀਨਾਕਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਨਕੋਦਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੀਨਾਕਾਰ ਨੌਹਰੀਆ ਰਾਮ ਮਿਸਤਰੀ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ । ਮੰਦਰ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਤੇ ਦੋਹੀਂ ਪਾਸੀ ਸ਼ੇਰਾ ਦੇ ਬੁੱਤ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜੇਹੜੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨੂੰ ਚਾਰ ਚੰਦ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ । ਸ਼ੇਰਾਂ ਦੇ ਬੁੱਤ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਨੌਹਰੀਆ ਰਾਮ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ| ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲਾ ਵੀ ਜਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਇਸੇ ਨਗਰ ਦੇ ਸ਼ਾਦੀ ਰਾਮ ਨੇ ਹੀ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਸੀ । ਸ਼ਾਦੀ ਰਾਮ ਫੇਰ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਉਲੂ ਗਿਰ ਦੇ ਰੂਪ ਚ ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੁਜਾਰੀ ਬਣ ਕੇ ਗਦੀ ਤੇ ਬੇਠਿਆਂ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸੇ ਨੇ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਫੁਲ ਅਤੇ ਫਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਲਗਾਏ ਸਨ । ਉਲੂ ਗਿਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹੰਤ ਸੇਵਾਗਿਰ ਗੱਦੀ ਤੇ ਬੈਠੇ ਸਨ ਫੇਰ ਉਤਮ ਗਿਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰੀਂਹ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮਹੰਤ ਚਰਨ ਗਿਰ ਨੇ ਏਥੇ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ, ਚਰਨ ਗਿਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂ.ਪੀ. ਦੇ ਮਹੰਤ ਧਰਮ ਗਿਰ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਧਰਮ ਗਿਰ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1998 ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਹੀ ਸ਼੍ਰੀ ਕੈਲਾਸ਼ ਗਿਰ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ । ਮੌਜੂਦਾ ਮਹੰਤ ਕੈਲਾਸ਼ ਗਿਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਕਾਫੀ ਪਰਿਵਰਤਨ ਆਇਆ ਹੈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸੰਗਤਾਂ ਵਾਸਤੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਈ ਟੂਟੀਆਂ ਲਗਵਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਰਸਤੇ ਸੁੰਦਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਖੂਬਸੂਰਤ ਪਾਰਕਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾਂ ਮਾਤਾ ਦੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਸਰੋਵਰ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ।

                ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਰੇ ਮਹੰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮਾਧਾਂ ਵੀ ਇਸੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਚਾਰ ਦੀਵਾਰੀ ਅੰਦਰ ਉਸਾਰੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤਾ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਗਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਾਇਮ ਰਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ । ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਾਦਾਰ ਗ੍ਰਹਿਸਤੀ ਪੁਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ । ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਕੁ ਮਹੰਤਾਂ ਦੇ ਬੁੱਤ ਵੀ ਮੰਦਰ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਚ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ ।

           ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਬੰਸੀਆਂ ਵਲੋਂ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਦਿਵਸ ਬਹੁਤ ਹੀ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਦਾਂ ਹੈ । ਜਿਸ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਬੰਸੀ ਦੂਰੋਂ ਦੂਰੋਂ ਆ ਕੇ ਏਥੇ ਨਤਮਸਤਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਮੰਦਰ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਸਰਕਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਗਰਾਊਂਡਾਂ ਵੀ ਕਾਫੀ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਡੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹਦੇ ਕਰਕੇ ਏਥੇ ਹਰ ਵਕਤ ਰੌਣਕ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਮੰਦਰ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਆਉਦੇਂ ਹਨ । ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੰਦਰ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਇੱਕ ਨਿਵੇਕਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਹੈ । ਇਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਵਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਸਕੂਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਮੱਲੋ ਮੱਲੀ ਦਿਲ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂ ਨੂੰ,ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਪੁੰਨਿਆ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੰਗਰ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ  ਹਨ । ਸ਼ਰਾਧਾਂ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤਾਂ ਏਥੇ ਦੂਰੋਂ ਦੂਰੋਂ ਸਾਧੂ ਮੰਡਲੀਆਂ ਵੀ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਓ ਭਗਤ ਤੇ ਕਾਫੀ ਖਰਚਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਰਮਣੀਕ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ, ਜਿਥੇਂ ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਹਰ ਇਕ ਦਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਵਲੈਤ ਦਾ ਨਾਮਵਰ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ.......... ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ

ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚਾਨੀ,ਨਾਵਲਕਾਰ ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਅਤੇ ਖੇਡ ਲੇਖਕ ਜਗਦੇਵ  ਬਰਾੜ

ਧਨੁ ਲੇਖਾਰੀ ਨਾਨਕਾ...
ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'ਚਾਰ ਵਰ੍ਹੇ' ਦੇ ਪੰਨਾ ਨੰ: 59 ਉੱਪਰ ਉੱਘੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਧੀਰ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਲੇਖਕ ਹੋਣ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਰਤ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਹੋਣਾ ਹੈ, ਦੂਜੀ ਕਰੜੀ ਸਾਧਨਾ। ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਗਲ ਮੇਲਾ ਨਹੀਂ, ਖਾਲਾ ਜੀ ਦਾ ਵਾੜਾ ਨਹੀਂ, ਤਪੱਸਿਆ ਹੈ, ਭਗਤੀ ਹੈ, ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਮਰਪਣ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਬੜੇ ਠਰੰਮੇ ਦੀ ਤੇ ਬੜੀ ਧੀਰਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤੇ ਇਕ ਅਥਾਹ ਲਗਨ ਦੀ ਵੀ। ਧੀਰ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲੋਂ ਚੰਗੇ ਲੇਖਕ ਹੋਣ ਦੇ ਦੱਸੇ ਇਹ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਸਾਡੇ ਵਲੈਤ 'ਚ ਵੱਸਦੇ ਨਾਮਵਰ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਵਿਚ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਦਾ ਇਕਾਗਰਚਿਤ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1965 ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਪਿਤਾ ਪੰਡਿਤ ਬਰਮਾਨੰਦ ਜੀ ਤੇ ਮਾਤਾ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਗੁਰਨਾਮ ਕੌਰ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਪਿੰਡ ਕੁੱਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੋਗਾ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਜੱਗੀ ਦੀ ਵਿਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ ਮੈਟ੍ਰਿਕ (ਪੰਜਾਬ) ਤੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਆਈ। ਐਫ। ਕੇ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਸਟਰੀਆ (ਯੂਰਪ) ਦੀ ਹੈ। ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਵਿਚਰ ਰਿਹਾ ਸਾਡਾ ਇਹ ਨਾਵਲਕਾਰ ਬੜੇ ਅਮੀਰ ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ। ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਉਸ ਦਾ ਵਾਸਾ ਲੰਦਨ ਵਿਚ ਹੈ।

ਜੱਗੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਿਖਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੀ ਨਾਵਲ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂਅ ਹੈ 'ਜੱਟ ਵੱਢਿਆ ਬੋਹੜ ਦੀ ਛਾਵੇਂ'। ਅੱਗੋਂ 'ਕੋਈ ਲੱਭੋ ਸੰਤ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ', 'ਲੱਗੀ ਵਾਲੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੌਂਦੇ', 'ਬਾਝ ਭਰਾਵੋਂ ਮਾਰਿਆ', 'ਏਤੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕੁਰਲਾਣੇ', 'ਪੁਰਜ਼ਾ ਪੁਰਜ਼ਾ ਕਟਿ ਮਰੈ', 'ਤਵੀ ਤੋਂ ਤਲਵਾਰ ਤੱਕ', 'ਉਜੜ ਗਏ ਗਰਾਂ', 'ਬਾਰ੍ਹੀਂ ਕੋਹੀਂ ਬਲਦਾ ਦੀਵਾ', 'ਤਰਕਸ਼ ਟੰਗਿਆ ਜੰਡ', 'ਗੋਰਖ ਦਾ ਟਿੱਲਾ', 'ਹਾਜੀ ਲੋਕ ਮੱਕੇ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ', 'ਸੱਜਰੀ ਪੈੜ ਦਾ ਰੇਤਾ', 'ਰੂਹ ਲੈ ਗਿਆ ਦਿਲਾਂ ਦਾ ਜਾਨੀ', 'ਡਾਚੀ ਵਾਲਿਆ ਮੋੜ ਮੁਹਾਰ ਵੇ' ਤੇ 'ਜੋਗੀ ਉੱਤਰ ਪਹਾੜੋਂ ਆਏ' ਕੁੱਲ 16 ਨਾਵਲ ਜੱਗੀ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਕੋਲ ਪੁੱਜ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਨਵਾਂ ਨਾਵਲ 'ਅੱਖੀਆਂ 'ਚ ਤੂੰ ਵੱਸਦਾ' ਆਉਂਦੇ ਅਕਤੂਬਰ 'ਚ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। 'ਬੋਦੀ ਵਾਲਾ ਤਾਰਾ ਚੜ੍ਹਿਆ' ਨਾਂਅ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਨਾਵਲ ਉਹ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੱਗੀ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਦੇ ਨਾਂਅ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਰਚਨਾ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਲੋਕਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਹੋਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਗਤ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ, ਠੁੱਕਦਾਰ ਤੇ ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ, ਵਿਲੱਖਣ ਤੇ ਵਜ਼ਨਦਾਰ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਜੁਗਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਤੇ ਲੰਮੇਰੀ ਉਮਰ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੋ ਨਿਬੜੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਘੇਰਾ ਬੜਾ ਵਸੀਹ ਹੈ। ਜਿਥੇ ਜਿਥੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵਸਦੇ ਹਨ ਉਥੇ-ਉਥੇ ਜੱਗੀ ਦਾ ਨਾਵਲੀ ਜ਼ੋਰ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ ਥਾਂ ਦੇ ਸੰਜਮ ਸਨਮੁੱਖ ਜੇ ਉਸ ਦੇ ਇਕ ਨਾਵਲ 'ਸੱਜਰੀ ਪੈੜ ਦਾ ਰੇਤਾ' ਦੀ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰ ਲਈਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਅੰਦਰਲੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਨਜ਼ਾਕਤ, ਲਤਾਫ਼ਤ, ਮੌਲਿਕਤਾ, ਵਿਅਕਤਿਕਤਾ ਤੇ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟਤਾ ਬੇਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਵਲੈਤ ਵੱਸਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਦੇ ਅੱਯਾਸ਼ ਮੁੰਡੇ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਜਾਲ਼ 'ਚ ਫਸਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਲਿਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਥੇ ਸ਼ਰੀਰਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਪੱਖੋਂ ਕੀ ਹਸ਼ਰ ਕਰਦੇ-ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ-ਇਸ ਦੀ ਹਿਰਦੇਵੇਧਕ ਹੋਈ ਸਿਰਜਣਾ ਇਸ ਨਾਵਲ 'ਚੋਂ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਆਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਨੇ ਵੀ ਜੱਗੀ ਦਾ ਇਹ ਨਾਵਲ ਇਕ ਵਾਰ ਪੜ੍ਹ ਲਿਆ, ਉਹ ਜੱਗੀ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪੱਕਾ ਪਾਠਕ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਅਟੱਲ ਸਚਾਈਆਂ ਵਰਗੇ ਫ਼ਿਕਰੇ ਵੀ ਇਥੇ ਲਿਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ:
0 ਸੱਪ ਜਦੋਂ ਖੁੱਡ 'ਚ ਵੜਦੈ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਵਲ਼ ਕੱਢ ਲੈਂਦੈ।
0 ਬਹੁਤੇ ਲੋਕੀਂ ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਪੂਛ ਨੂੰ ਵੱਟ ਹੀ ਚਾੜ੍ਹਦੇ ਨੇ।
0 ਬਿੱਲੀ ਫਸੀ-ਫਸਾਈ ਹੀ ਦਰਖਤ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੀ ਹੈ।
0 ਬੇਈਮਾਨ ਬੰਦਾ ਛੇਤੀ ਕੀਤੇ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦਾ ਭੇਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ।
0 ਜੇ ਕੱਲਰ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬੁਲਡੋਜ਼ਰ ਫੇਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਸੁਹਾਗਿਆਂ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ।
ਜੱਗੀ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪ ਵਿਅੰਗਾਤਮਿਕ ਤੇ ਭਾਵਪੂਰਤ ਲਿਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਕਮਾਲ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਲੇਖਾਂ ਤੇ ਵਿਅੰਗ ਲੇਖਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾਵਲਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੱਗੀ ਦੀਆਂ 'ਤੂੰ ਸੁੱਤਾ ਰੱਬ ਜਾਗਦਾ', 'ਊਠਾਂ ਵਾਲੇ ਬਲੋਚ', 'ਰਾਜੇ ਸ਼ੀਂਹ ਮੁਕੱਦਮ ਕੁੱਤੇ', 'ਬੁੱਢੇ ਦਰਿਆ ਦੀ ਜੂਹ' (ਚਾਰੇ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ), 'ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਤੇਰੇ ਤੱਕ' (ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ), 'ਚਾਰੇ ਕੂਟਾਂ ਸੁੰਨੀਆਂ' (ਹੱਡੀਂ ਹੰਢਾਏ ਦਰਦ), 'ਬੋਦੇ ਵਾਲਾ ਭਲਵਾਨ', 'ਕੁੱਲੀ ਨੀ ਫਕੀਰ ਦੀ ਵਿਚੋਂ' (ਵਿਅੰਗ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) ਤੇ 'ਸੱਚ ਆਖਾਂ ਤਾਂ ਭਾਂਬੜ ਮਚਦੈ' (ਲੇਖ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) ਪੁਸਤਕਾਂ ਵੀ ਪਾਠਕਾਂ ਕੋਲ ਪੁੱਜ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਦੇਸ਼ਾਂ-ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕਈ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਤੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ 'ਚ ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲ ਤੇ ਹੋਰ ਆਰਟੀਕਲ ਅਕਸਰ ਛਪਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸੁੰਦਰ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਤੇ ਸਾਤਵਿਕ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਇਸ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਗੱਲਬਾਤ 'ਚੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸਕੂਲ ਟਾਈਮ ਵੇਲੇ ਹੀ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਦ ਦਾ ਨਾਵਲ 'ਕੁੱਤਿਆਂ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ' ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਐਹੋ ਜਿਹੀ ਚੇਟਕ ਲੱਗੀ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਲੇਖਕ ਪੜ੍ਹਨੋ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਆਪਣੇ ਨਾਵਲਾਂ ਅੰਦਰਲੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜੱਗੀ ਦਾ ਆਖਣਾ ਹੈ ਕਿ 'ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਧੱਕਾ ਮੈਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੈਨੂੰ ਦੁੱਖ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਂਝ ਮੈਂ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੀ ਲਗਦੀ ਹੈ।
ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੱਸਦਿਆਂ ਜੱਗੀ ਦਾ ਆਖਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਨ/ਦੁਖਾਂਤ ਤਾਂ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਹੈ। ਜਦ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਘਰੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਬਾਹਰ ਝਾਕਦਾ ਹੈ। (ਜੱਗੀ ਦਾ ਨਾਵਲ 'ਤਰਕਸ਼ ਟੰਗਿਆ ਜੰਡ' ਇਸੇ ਮਸਲੇ ਬਾਰੇ ਹੈ) ਦੂਜਾ ਕਾਰਨ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤੜਕ-ਭੜਕ ਅਤੇ ਚਮਕੀਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਫੇਸਬੁੱਕ' ਵਰਗੇ ਸੋਮਿਆਂ ਨੇ ਹੋਰ ਵੀ 'ਨੇੜੇ' ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਚੁੰਧਿਆਊ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬਾਕੀ, ਖਰਬੂਜ਼ੇ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਖਰਬੂਜ਼ਾ ਰੰਗ ਫੜਦਾ ਹੈ। ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਵੀ ਵਧੀਆ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।' ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਵਲੈਤ ਵਸਦੇ ਇਸ ਨਾਮਵਰ ਨਾਵਲਕਾਰ ਦੀ ਹਰ ਗੱਲ ਆਪਣਾ ਅਰਥ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਸੋਹਣੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮੰਦ-ਮੰਦ ਖੁਸ਼ਬੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਵੇਂ ਯਥਾਰਥ ਤੇ ਸੌਂਦਰਯ-ਯੁਕਤ ਲਿਖਤ ਵੀ ਆਪਣੀ ਛਾਪ ਛੱਡਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਸੁਭਾਗਾ ਹੈ ਕਿ ਰਚਨਾਤਮਕ ਜਗਤ ਅੰਦਰ ਉਸ ਦੀ ਘਾਲਣਾ ਥਾਏਂ ਪਈ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਨਾਵਲੀ ਨਿੱਗਰਤਾ ਸਦਕਾ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚੋਂ 7 ਗੋਲਡ ਮੈਡਲਾਂ ਸਣੇ 17 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਐਵਾਰਡ ਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਐਵਾਰਡ ਮਿਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਦੋ ਖੋਜੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ 'ਤੇ ਪੀ। ਐਚ। ਡੀ। ਵੀ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਜਗਤ ਦੀ ਅਮੀਰੀ ਵਿਚ ਨਿਰੰਤਰ ਤੇ ਨਰੋਆ ਵਾਧਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਮਾਣਯੋਗ ਤੇ ਮਿਲਣਸਾਰ ਨਾਵਲਕਾਰ ਹੈ।

ਮੇਲਾ ਜਠੇਰੇ ਗੋਤ ਚਾਨੀਆਂ ਦਾ

ਚਾਨੀਆਂ (ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚਾਨੀ )ਧੰਨ ਧੰਨ ਬਾਬਾ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਮੇਲਾ ਜਠੇਰੇ ਗੋਤ ਚਾਨੀਆਂ ਦਾ ਜੋ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾ ਇਸ ਸਾਲ ਵੀ ਚੇਤ 14ਦੀ ਮੱਸਿਆ 10 ਅਪ੍ਰੈਲ  ਦਿਨ ਬੁਧਵਾਰ  ਨੂੰ  ਬੜੀ ਸ਼ਰਦਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ | ਇਸ ਬਾਰ 13ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪਾਠ ਰਖਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਸ ਦੇ ਭੋਗ  10 ਅਪ੍ਰੈਲ  ਦਿਨ ਬੁਧਵਾਰ  ਨੂੰ ਪਾਏ ਜਾਣ ਗੇ | ਰਾਗੀ ਢਾਡੀ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਲ ਕਰਨਗੇ |8ਤਾਰੀਕ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਚਾਨੀਆਂ ਤੋ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਸਰੂਪ ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਸਰ੍ਕ੍ਪੁਰ  ਵਿਖੇ ਲੈ ਜਾਏ ਜਾਣਗੇ | ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ 3 ਦਿਨ ਅਤੁਟ ਵਰਤੇਗਾ | ਸਾਰਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਰਦਾਰ ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਰਪੰਚ ,ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ,ਸਰਦਾਰ ਜਨਕ ਰਾਜ ਠੇਕੇਦਾਰ, ਸਰਦਾਰ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ ਸਰਦਾਰ  ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਵਿਚ ਹੋਵੇਗਾ ਸੰਗਤਾ ਹੁਮ ਹੁਮਾ ਕੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰਨੀ |

ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਜਾਓਗੇ ਕੱਖਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਰੁਲ ਜਾਓਗੇ

ਮਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਿਸੇ ਤੇ ਅਹਿਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ।ਮਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਦਾ ਮੁਲ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਚੁਕਾ ਸਕਦਾ, ਮਾਂ ਦੀ ਮਮਤਾ ਤੋਂ ਬੇਮੁਖ ਮਨੁੱਖ, ਮਨੁੱਖ ਹੀ ਨਹੀਂ ।ਫਿਰ ਮਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖੀ, ਦੁਧ ਤੋਂ ਮਿੱਠੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਤੋਂ ਬੇਰੁਖੀ ਕਿਉਂ ? ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਮਹਿਮਾਨ ਨਵਾਜ਼ੀ ਵਿਚ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਪਰ ਮਹਿਮਾਨ ਦੀ ਖਾਤਰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਘਰੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਦੀ ਇਨਸਾਫੀ ਹੈ ? ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਭੁੱਲ ਗਏ ਕਿ ਮਾਸੀਆਂ ਕਦੇ ਮਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀਆਂ ।
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਆਪਸੀ ਗਲਬਾਤ ਹਿੰਦੀ ਜਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਹੋਣ ਲਗ ਪਈ ਹੈ , ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਸੇ ਕੋਨੇ ਲੱਗੀ ਸਹਿਕ ਰਹੀ ਹੈ ।ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਕਾਲਜਾ ਵਿਚ ਜੋ ਹਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਸ ਤੋਂ ਤਾਂ ਇਹ ਹੀ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਰੱਬ ਹੀ ਰਾਖਾ । ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਦਵਾਨ ਆਪਣੀ ਵਿਦਵਾਨਤਾ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਹਿੰਦੀ-ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਆਲੋਚਕ ਪੱਛਮੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ । ਕੀ ਅਜੇ ਤਕ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਵਿਹਾਰਿਕ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਵਿ ਸ਼ਾਸਤਰ ਲੋੜ ਹੀ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ?ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਉੱਚ ਵਿਦਿਆ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੇਕਾਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ । ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਜਿਵੇਂ ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗਲ ਹੋ ਗਈ ਹੋਵੇ। ਰਸੂਲ ਹਮਜ਼ਾਤੋਵ ਅਨੁਸਾਰ, “ਜਿਹੜਾ ਆਦਮੀ ਆਪਣੀ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ,ਉਹ ਸਾਰੀ ਇਜ਼ਤ ਗੁਆ ਬੈਠਦਾ ਹੈ”।ਇਸ ਕਥਨ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰਖ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਵੈ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਹੀ ਘਰ ਵਿਚ ਬੇਗਾਨੀ ਹੋਈ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਮਦਦ ਲਈ ਪੁਕਾਰ ਰਹੀ ਹੈ ।
ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਹੈ ।ਇਸ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਡੁੱਲ-ਡੁੱਲ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ।ਇਸ ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਵਾਰਿਸ ਵੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਦੀ ਵਾਰ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਦਰਦ ਵੀ ।
ਦੋਸਤਾ ਨਾ ਵੇਖ ਘਿਰਨਾ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ੁਬਾਨ । ਇਸ ‘ਚ ‘ਨਾਨਕ’ ਵੀ ਹੈ, ‘ਵਾਰਸ’ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ‘ਬਾਹੂ’ ਵੀ ਹੈ ।

ਫਿਰ ਪੰਜਾਬੀ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਿਉਂ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ? ਕਿਉਂ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਬਣਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਮਿਲ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ? ਸਮੁੱਚਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਰਗ ਮੂਕ ਦਰਸ਼ਕ ਕਿਉਂ ਬਣਿਆ ਹੈ? ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰਾਂ ਲਈ ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਰਗ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਧਨੀ ਰਾਮ ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਜੀ ਇਹ ਕਾਵਿ ਸਤਰਾਂ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿਚ ਰੱਖਣੀਆ ਹੋਣਗੀਆਂ : ਅਸਾਂ ਨਹੀਂ ਭੁਲਾਉਣੀ ਚੰਨਾ, ਬੋਲੀ ਏ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਡੀ । ਏਹੋ ਜਿੰਦ ਜਾਨ ਸਾਡੀ, ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ ਖਾਨ ਸਾਡੀ, ਹੱਥੋਂ ਨਹੀਂ ਗੁਆਉਣੀ ਚੰਨਾ, ਬੋਲੀ ਏ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਡੀ । ਤ੍ਰਿੰਞਣਾ ਭੰਡਾਰਾਂ ਵਿਚ,k ਮਿੱਠੀ ਤੇ ਸੁਹਾਉਣੀ ਚੰਨਾ, ਬੋਲੀ ਏ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਡੀ । ਜੋਗ ਤੇ ਕਮਾਈਆਂ ਵਿਚ, ਜੰਗਾਂ ਤੇ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿਚ, ਏਹੋ ਜਿੰਦ ਪਾਉਣੀ ਚੰਨਾ, ਬੋਲੀ ਏ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਡੀ । ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਕਿਆਰੀ ਸਾਡੀ। ਸੁੱਖਾਂ ਦੀ ਅਟਾਰੀ ਸਾਡੀ, ਭੁੱਲ ਕੇ ਨਹੀਂ ਢਾਉਣੀ ਚੰਨਾ, ਬੋਲੀ ਏ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਡੀ ।